YANLIŞ:Beş duyu organımız vardır –görme, işitme, dokunma , koklama ve tat alma.
DOĞRU:Aslında
çok daha fazla sayıda duyumuz bulunur. Kimileri bu sayıyı 21’e kadar
çıkartmıştır. Bunlardan en bariz olanları denge, acı ve ısıdır. Ayrıca
4 tane içsel duyumuz vardır: hayal gücü, hafıza, sağduyu ve
değerlendirme gücü....
YANLIŞ:Gökkuşağında yedi renk vardır.
DOĞRU:Gökkuşağındaki renkler kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, çivit mavisi ve mor olarak bilinir.
İşin
aslı, gökkuşağında kesintisiz bir renk spektrumu vardır, ancak insanın
renk algısı, ortada bir kuşak serisi olduğu yanılgısını yaratır. Kimi
gökkuşaklarında ise insan gözünün görebileceği 7’den fazla kuşak
bulunur.
YANLIŞ:Alkollü içecekler vücudu ısıtır.
DOĞRU:Bu
tamamen yanlış bir inanıştır. Yine de filmlerde alkol üşümenin çaresi
olarak gösterilmeye ve insanlar, boyunlarında likör fıçısıyla gezen St.
Bernard köpekleriyle ilgili efsaneye inanmaya devam ediyor. Oysa alkol
aldığınızda vücut ısınız düşer, çünkü alkol vücudun yüzeyine daha fazla
kan ulaşmasını sağlar ve bu da vücutta ısı kaybına neden olur. Alkol
aldıktan sonra hissedilen sıcaklık hissi, kanın yüzeye doğru akışının
cildi ve ciltteki sinir uçlarını ısıtması ve bunların beyne sıcaklık
algısını iletmesi gerçeğiyle açıklanabilir.
YANLIŞ:Küçük depremler, büyük depremlerin gerçekleşme şansını azaltır.
DOĞRU:Küçük
sarsıntıların meydana gelmesinin büyük bir depreme yol açabilecek
basınç birikimini hafiflettiğine dair ortak bir kanı vardır. Fakat
bunun doğruluk payı yoktur. Sismologlar, 6 büyüklüğündeki bir depremin
5 büyüklüğünde 10 adet, 4 büyüklüğünde 100 adet, 3 büyüklüğünde 1000
adet vs depremin toplamına eşit olduğunu gözlemlediler. Bu, çok sayıda
küçük deprem demek oluyor, ancak büyük bir depremi bertaraf edebilecek
kadar fazla sayıda küçük sarsıntının gerçekleşmesi mümkün değildir.
Örneğin
6 büyüklüğündeki bir depremin yarattığı enerjinin oluşması için 32 kere
5 büyüklüğünde, 1000 kere 4 büyüklüğünde, 32000 kere 3 büyüklüğünde
deprem olması gerekir. Dolayısıyla, her ne kadar büyükten ziyade küçük
sarsıntılar kaydediliyor olsa da bunlar hiçbir zaman arada bir görülen
büyük bir depremi saf dışı edemez.
YANLIŞ:Yemek yedikten sonra yüzmek için en az 30 dakika beklenmelidir.
DOĞRU:Vücudun,
kan dolaşımını sindirim sistemine yönelttiği ve kaslardan
uzaklaştırdığı, bunun da krampa yol açabileceği gerçeğine dayanan
teorik bir endişe olmasına karşın bugüne kadar hiç kimse dolu bir
mideyle yüzdüğü için boğulmadı. Büyük bir tabak yemek yedikten sonra
yüzmek size rahatsızlık verebilir, ancak boğulmanıza sebep olmaz. Eğer
kramp girse bile çoğunlukla, ciddi bir zarar görmeden sudan kolayca
çıkabilirsiniz.
YANLIŞ:Dünya nüfusu tehlikeli denebilecek bir yoğunluğa ulaştı veya ulaşmasına az kaldı.
DOĞRU:Bu
söylenti, uzun süredir ortalıkta dolaşıyor – ta 18’inci yüzyılda
Malthus isimli bir Anglikan kilisesi rahibi, çevrecilere: “Nüfusun
gücü, yeryüzünde insanların rızıklarını verecek güçten çok daha
büyüktür” dediğinden beri… İşin aslı, dünya fazlasıyla boş alanı
bulunan geniş bir gezegendir. O zaman, 6 milyar insanı yerleştirmek
için ne kadar alana ihtiyaç duyulur?
Bir fikir vermesi açısından,
Japonya’nın ulusunu ele alalım. Yüzölçümü 377,873 km2 olan Japonya’da
kişi başına yaklaşık 62 m2 düşüyor. Eğer dört kişilik aileleri, her
katta bir aile olacak şekilde iki katlı binalara yerleştirecek olursak
her apartman 492 m2 yer kaplayacaktır. Eğer dört kişiye 743 m2’nin
düştüğü A.B.D ortalamasını ele alacak olsak bile, gezegenin tüm nüfusu
Teksas ve Nevada eyaletlerinin toplamı kadar bir alana rahatlıkla
sığar. Geri kalan tüm topraklar ise üretim ve eğlence mekânlarına kalır.
YANLIŞ:Uçakta cep telefonu kullanmak uçuş emniyetini tehdit eder ve uçağın düşmesine sebep olur.
DOĞRU:Federal
Havacılık Kurulu , 25 senedir her türlü elektronik cihazı radyo
frekansının 100 katındaki parazit seviyelerinde test etti, fakat hiçbir
sorun meydana gelmedi. Kurum, çalışan elektronik cihazlarla uçağın
düşmesi arasında bir bağlantının kanıtlanmadığını açıkladı. Bu nedenle
havayolu şirketleri bu konudaki politikalarını kendileri belirliyorlar.
Uçuş sırasında cep telefonunuzu kullanırsanız uçuş ekibiyle çatışma
riskini almış olursunuz ancak uçak düşmez. Bundan dolayı kimi havayolu
şirketleri, uçuş sırasında cep telefonu kullanımını serbest bırakmaya
başladılar.
YANLIŞ:İnsanlar yaşlandıkça huysuz ve aksi olurlar.
DOĞRU:Yeni
yapılan bir çalışmaya göre 30 yaşından sonra kişilik çok fazla
değişikliğe uğramıyor. Yani eğer 40’lı yaşlarınızda neşeli ve sosyal
bir insansanız, 80 yaşınızda da öyle olacaksınız demektir. Bazı
yetişkinlerin yaşadığı kayda değer karakter değişiklikleri ise
yaşlanmaya değil, bunama veya felce bağlı olarak ortaya çıkar. 30
yaşından sonra evlenmek isteyenler için bu, dikkate almaya değer bir
bilgi olabilir, çünkü böylece müstakbel eşinizin size karşı
davranışlarının ilerleyen yaşlarında da değişmeyeceğinden emin
olabilirsiniz.
YANLIŞ:Suşi, çiğ balıktır.
DOĞRU:Suşi
çiğ balık demek değildir ve tüm suşilerin içinde de çiğ balık bulunmaz.
Japonların çiğ balık için kullandıkları terim “sashimi”dir. Suşi terimi
ise yemeğin içindeki pilavın ekşi bir sosla birlikte hazırlanması
yöntemine gönderme yapar. Pilavda kullanılan malzemelerin arasında
geleneksel olarak çiğ balık kullanılıyor olabilir, ancak bu pilavda
aynı zamanda pişirilmiş deniz ürünleri, balık umurtası, yumurta veya
çeşitli sebzeler de bulunur. Yosuna sarılmış suşi ve diğer
malzemelerden oluşan yemekler ise suşi değil “makizushi”olarak adlandırılır.
YANLIŞ:Cep telefonu kansere neden olur.
DOĞRU:Açılan
davalar ve medyada çıkan birtakım haberler, cep telefonunun kansere
sebep olduğu -özellikle de beyin kanseri- efsanesini besledi.
Tüketiciler daha sonra bu iddiayı yalanlayan haberleri görmemiş
olabilirler, çünkü bunlar, cep telefonu tehlikesini vurgulayan haberler
gibi baş sayfalardan verilmediler. Bazı çalışmalar, seyrek görülen
beyin tümörü oluşumlarıyla cep telefonu kullanımı arasında bir bağlantı
olabileceğini gösterdi, fakat beyin kanseriyle ilgili iddiaların
geçersizliği, çeşitli çalışmalar sonucu doğrulandı.
YANLIŞ:Christopher Colombus dünyanın yuvarlak olduğunu keşfetti.
DOĞRU:Bu,
milyonlarca insanın inandığı çok eski bir efsanedir. Bize aktarılan
hikâyede, çevresinde bulunanların Cenevizli Colombus’un yapacağı
yolculuğun başarısızlıkla sonuçlanacağına hüküm verdikleri, çünkü
dünyanın sonuna gelerek oradan düşeceğine inandıkları anlatıldı. Bu,
1490’larda oluyordu. Fakat insanoğlu dünyanın yuvarlak olduğunu bundan
2000 yıl öncesinden beri, (henüz dünya üzerinde İspanya diye bir ülke
olmadığı zamanlarda) yani Pitagor bu fikri ortaya attığından beri,
biliyordu.
Colombus, asıl varmak istediği yeri bulamadı, fakat bu
yolculuk sayesinde Amerika’yı keşfetmiş oldu. Bu da, başarısız bir
yolculuk için kötü bir son sayılmaz. Dünyanın yuvarlak olduğu teorisi o
kadar iyi bir şekilde kurulmuştu ki, tüm navigasyon yöntemleri bu teori
üzerine temelleniyordu.
YANLIŞ:On yıl içinde dünyada hiç muz kalmayacak.
DOĞRU:Aslında
bu efsanede bir gerçeklik payı bulunuyor. Şöyle ki; bazı Asya
ülkelerinde, Panama hastalığı adıyla da bilinen ve muzları tehdit eden
bir hastalık var. Ancak bu durum dünyadaki tüm muzları –hatta
Asya’dakileri bile- yok edebilecek kadar etkili değil. Üstelik Asya’da
tehdit altında olan bu muz türü, dünyada bulunan ve insanların
yemesinde bir sakınca görülmeyen 300 türden yalnızca bir tanesi.
YANLIŞ:Newton, altında oturduğu ağaçtan kafasına düşen bir elma sayesinde yerçekimi kanununu geliştirdi.
DOĞRU:İnsanlık
tarihine mal olmuş büyük bir buluşun göz kırpar gibi ve tamamıyla
tesadüfî bir olay sonucu gerçekleştiği düşüncesi her zaman heyecan
vericidir. “Eğer doğru kişi, doğru zamanda, doğru yerde olmasaydı,
insanlık çok önemli bir bilgiden mahrum kalacaktı” fikrine inanmak
isteriz. Newton’un yerçekimi kanununu, kafasına düşen bir elma
sayesinde bulduğuyla ilgili hikâyeyi de bu yüzden severiz. Ancak işin
gerçeği şöyle:
Newton’la bir elma arasında kurulan ilk ilişki, bilim
adamının ölümünden 60 yıl sonrasına dayanıyor: “Bir bahçede gezinirken,
elmayı ağaçtan düşüren yerçekimi kuvvetinin yerden belli bir uzaklıkla
sınırlı olmadığı, bu kuvvetin çok daha büyük olduğu düşüncesi aklına
geldi.” (John Conduitt)
_________________



alintidir !